با نیاز به نور در گیاهان آشنا شوید

گیاهان برای تولید مواد غذایی مورد استفاده خود به نور خورشید نیاز دارند. گیاه با انرژی نور خورشید الکترون های آب را به دی اکسید کربن منتقل می کند و طی این فرایند مواد قندی تولید می کند که ماده غذایی مورد استفاده گیاه برای تولید بافت جدید است. نام این فرآیند فوتوسنتز است.

گیاهان نیاز نوری متفاوتی دارند

از پیدایش اولین گیاهان بر روی کره زمین بیش از یک میلیارد سال می گذرد و گیاهان طی این مدت به شکل های مختلف تکامل پیدا کرده اند و تقریبا در تمام سطح کره زمین پخش شده اند. تقریبا تمامی گیاهان عمل فوتوسنتز را برای تولید غذای خود انجام می دهند. اما بسته به اینکه در کدام زیستگاه تکامل یافته باشند مقدار نور مورد نیاز آنها با هم متفاوت است. به عنوان مثال گیاهی که در اعماق جنگل های بارانی آمازون و در زیر سایه درختان انبوه جنگلی تکامل یافته باشد با نور اندکی که دریافت می کند غذای خود را تولید می کند. اما خارهایی که در کویر لوت ایران تکامل یافته اند برای تهیه غذای خود به آفتاب کامل و سوزان کویر نیاز دارند. زمانی که ما گیاهان را در گلدان و در منزل یا تراس یا باغچه خود نگهداری می کنیم، باید شناخت لازم را در خصوص نور مورد نیاز گیاه خود داشته باشیم. نور کم، گیاه را با کمبود مواد غذایی مواجه می کند و نور زیاد، باعث سوختن برگ های گیاه (که کارخانه فوتوسنتز گیاه محسوب می شوند) می شود.

هر قسمت از خانه چه مقدار نور دارد

برای اینکه مقدار نور هر قسمت از منزل را بدانیم نیاز به یک واحد برای میزان نور داریم. واحد اندازه گیری نور لوکس است و خوشبختانه همه ما یک دستگاه لوکس متر در دسترس داریم. گوشی هوشمند شما یک دستگاه لوکس متر همراه است. فقط کافیست که نرم افزار لازم را دانلود کنید، که باز هم خوشبختانه انواع این دست نرم افزار برای گوشی های هوشمند آیفون و اندروید در دسترس است. همین الان نرم افزار لوکس متر را دانلود کنید و میزان نور منزل خود را چک کنید. فقط به یاد داشته باشید این که در چه ساعتی نور را چک می کنید یا چه موقع سال این کار انجام می دهید یا حتی وضعیت جوی در زمان تست چطور است در مقدار لوکس تاثیر بسیار زیادی دارد.

به طور کلی پشت پنجره جنوبی بیشترین نور را در منزل دارد و بعد از آن به ترتیب پنجره غربی، شرقی و در آخر شمالی بیشترین نور را دارند. بدیهی است هر چقدر فاصله از پنجره بیشتر شود نور کمتر می شود. پنجره جنوبی که آفتاب مستقیم دارد 30000 لوکس نور دریافت می کند. اما انتهای پذیرایی که 7 متر با پنرجره شمالی فاصله داشته باشد 100 لوکس یا کمتر تور دریافت می کند. داخل حمام یا دستشویی که پنجره نداشته باشد زیر 10 لوکس نور دارد.

دسته بندی گیاهان از نظر نیاز نوری

گیاهان به صورت کلی به پنج دسته از نظر نیاز نوری تقسیم می شوند

• نیاز نوری پایین 500 تا 2500 لوکس
• نیاز نوری متوسط 2500 تا 10000 لوکس
• نیاز نوری بالا 10000 تا 20000 لوکس
• نیاز نوری خیلی بالا 20000 تا 50000 لوکس
• نیاز به آفتاب کامل 32000 تا 130000 لوکس

گیاهان آپارتمانی در سه دسته اول قرار می گیرند و گیاهان باغچه ای در سه دسته آخر. دقت داشته باشید که دسته بندی بالا به این معنی نیست که اگر گیاهی در دسته اول قرار داشته باشد به هیچ عنوان نمیتواند در مقدار نور کمتر یا بیشتر از آن  دوام بیاورد. بلکه گیاه بستگی به گستره نوری قابل تحمل خود، ممکن است بتواند رنج وسیعی از مقدار نور را تحمل کند و خشک نشود، اما برای بهترین رشد و نمو باید نور دریافتی ش در یک رنج کوچکتر باشد. به عنوان مثال گیاه محبوب سانسوریا برای بهترین رشد بین 500 تا 1000 لوکس نور نیاز دارد. اگر گیاه در مکانی با 100 لوکس نور قرار بگیرد ممکن است سال ها دوام بیاورد و خشک نشود اما برای اینکه گیاه پاجوش بزند و گلدهی داشته باشد، باید در جایی با حداقل نور 500 لوکس و حداکثر نور 1000 لوکس قرار بگیرد.

توصیه هایی برای نور گیاهان

اکثر خانه های ما نور کمی دارند و گیاهانی که نگهداری می کنیم اکثرا با کمبود نور مواجه هستند. برای همین هست که گیاهان بعد از اینکه از فروشگاه به منزل شما می رسند، شروع به افت تدریجی می کنند و هیچ وقت به زیبایی ابتدایی خود نمی رسند. یا خیلی ها فکر می کنند دستشان برای گل و گیاه خوب نیست در حالی که در حقیقت نور خانه شان کم است.

نور مورد نیاز گیاهان شما چقدر است؟

اواین گام این است که حتما نام گیاهانتان را بدانید، می توانید در زمان خرید از فروشنده بپرسید یا اگر گیاهی دارید که نام آن را نمیدانید عکس آن را برای صفحه اینستاگرام ما @giahane_man دایرکت کنید. بعد از اینکه با نام گیاهتان آشنا شدید در مورد آن در اینترنت تحقیق کنید. اطلاعات زیادی در سطح اینترنت و اینستاگرام وجود دارد که به صورت رایگان در اختیار قرار گرفته اند. بدین صورت متوجه می شوید که گیاهتان حدوداً چه مقدار نور نیاز دارند. ممکن است اطلاعاتی که پیدا می کنید دارای اصطلاحاتی باشد که لازم است با آنها آشنا شوید.

آفتاب کامل: یعنی گیاه در فصل رشد خود نیاز به حداقل 6 ساعت نور مستقیم خورشید دارد.

سایه: سایه در مقابل آفتاب قرار می گیرد. یعنی محلی که نور مستقیم خورشید ندارد.

مکان آفتاب سایه: جایی که در ساعاتی از روز سایه است. بهترین مکان آفتاب سایه محلی است که در تابستان، آفتاب ظهر و بعد از ظهر نداشته باشد.

گیاه آفتاب دوست: گیاهی که برای رشد خود نیاز به چند ساعت آفتاب مستقیم در روز دارد.

قابلیت تحمل سایه: منظور گیاه آفتاب دوستی است که اگر در محلی سایه هم قرار بگیرد از بین نمی رود. البته منظور از سایه، به هیچ وجه محل کم نور نیست.

گیاه نور دوست: گیاه آپارتمانی که برای ادامه زندگی نور زیادی لازم دارد. این که گیاهی نور دوست باشد دلیل بر آن نیست که آفتاب مستقیم لازم داشته باشد. مثلا گیاه فیکوس جنگلی بسیار نور دوست است اما آفتاب مستقیم و فیلتر نشده باعث سوختن سریع برگ هایش می شود. بیشتر به گیاهان دسته سوم از دسته بندی بالا نور دوست می گویند.

نور فیلتر شده: منظور نور آفتابی که از یک پرده توری نازک عبور داده شده باشد.

چند راهنمایی برای بهتر کردن شرایط نوری

• سعی کنید در طول روز پرده های منزلتان را باز کنید. بخصوص اگر اتاق دارای پرده های سنگین و ضخیم باشد. پرده ها تقریبا کل نوری که باید از پنجره وارد منزل شود را فیلتر می کنند و چیزی برای گیاهان باقی نمی ماند.
• شیشه های پنجره ها هم بسته به نوعشان تا چند هزار لوکس از مقدار نور کم می کنند. اگر گیاهی با نیاز نوری خیلی بالا دارید شاید باز کردن پنجره هم به رشد بهتر آن کمک کند.
• نیاز نوری گیاهانتان را بشناسید و در چیدمان گلدان هایتان در منزل به این مسئله دقت کنید.
• مکان هایی مثل کنار یا زیر پنجره نور بسیار کمتری نسبت به روبروی پنجره دارند.
• هر چه از پنجره ها فاصله میگیرد میزان نور به سرعت کاهش پیدا می کند.
• بیشترین نور غیر مستقیم را در محل های سایه در فضاهای رو باز مثل تراس یا بالکن در اختیار دارید.
• برگ های گیاهان به آرامی به سمت نور می چرخند تا حداکثر نور ممکن را دریافت کنند. با چرخاندن آنها نور دریافتی آنها بسیار کم می شود. در برخی از گیاهان چرخاندن گیاه باعث ریزش برگ ها می شود. البته بعضی از گیاهان هم برای اینکه تنه اصلی شان رو به نور خم نشود نیاز به چرخانده شدن دارند.

اگر از مطالب بالا استفاده کردید، حالا می توانید مقداری با انواع خاک و بسترهای قابل دسترس برای گیاهان آشنا شوید.